PHP Là Gì? Vì Sao Dân Lập Trình Hay Nói “PHP Chết” Nhưng Vẫn Dùng?
“PHP đã chết.” – Một người dùng Facebook comment vào năm 2010. Và 2024, anh ấy đang quản lý trang web chạy WordPress bằng… PHP.
Bài viết này không chỉ trả lời câu hỏi “PHP là gì?”, mà còn bóc tách lý do vì sao PHP bị xem là lỗi thời – dù vẫn là nền tảng sống còn của hàng triệu website. Bạn sẽ có cái nhìn công tâm, cập nhật, và biết khi nào nên (hoặc không nên) dùng PHP trong thực tế.
PHP Là Gì? Một Ngôn Ngữ Bị Chê Nhưng Khó Bị Bỏ
PHP (viết tắt của “PHP: Hypertext Preprocessor”) là một ngôn ngữ lập trình kịch bản phía server, được thiết kế để xử lý nội dung web động. Được sinh ra từ năm 1995 (cùng thời với… Tamagotchi), PHP từng là trái tim của hàng triệu trang web đầu tiên trên internet.
Bạn từng gửi form liên hệ? Bạn từng xài WordPress? Vâng – rất có thể, bạn đã gián tiếp sử dụng PHP rồi đấy.
- 79% website hiện nay có backend là PHP (theo W3Techs, 2024).
- Facebook từng viết bằng PHP (hiện dùng HHVM – nhưng vẫn khởi đầu với PHP).
- Wikipedia, WordPress, Laravel, Magento – all PHP!
➡️ Vậy vì sao một ngôn ngữ phổ biến đến vậy lại cứ bị rêu rao là… “đã chết”?
<?php
$name = "PHP";
echo "Xin chào, tôi đang học $name!";
?>
➡️ Kết quả: Xin chào, tôi đang học PHP!
Một đoạn code nhỏ, chạy ngay lập tức. Và đó là một lý do PHP được ưa chuộng trong các bước học đầu tiên.
Vì Sao Dân Dev Hay Nói “PHP Chết”?
“PHP không chết, chỉ là bị cộng đồng mới ‘cancel’ nhẹ vài lần mỗi năm.”
PHP thường xuyên trở thành tâm điểm chê bai trong cộng đồng lập trình một phần vì… quá dễ tiếp cận. Chính sự “dễ” này lại là con dao hai lưỡi: cú pháp đơn giản khiến người mới có thể viết code chạy được chỉ sau vài giờ, nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện cho rất nhiều đoạn mã xấu, khó bảo trì xuất hiện. Kết quả là nhiều dự án PHP cũ trở nên hỗn loạn – không theo bất kỳ chuẩn nào, mỗi lập trình viên một phong cách, và… ai sửa thì người đó khổ.
Thêm vào đó, lịch sử của PHP (đặc biệt là trước phiên bản 7) vốn tồn tại nhiều giới hạn: từ việc thiếu typing đến hiệu năng kém, dễ tạo ấn tượng sai cho người học. Đáng nói hơn, vì PHP thường là ngôn ngữ đầu tiên mà người mới học chọn, nên mọi lỗi sai – từ ngớ ngẩn đến nghiêm trọng – đều bị quy hết cho… bản thân PHP. Cứ như thể bạn lái ô tô lần đầu rồi đổ lỗi cho hãng xe vì va quẹt!
- PHP trở thành meme: “lập trình viên dùng PHP không có bạn gái” 🙄
- Dân dev trẻ tìm đến Node.js, Go, Rust, và để PHP trong quá khứ
➡️ Nhưng vấn đề là: PHP… vẫn chưa biến mất.
Sự Thật Là: PHP Vẫn Đang Rất Sống Và Khoẻ
“Nếu PHP chết, thì WordPress, Shopify, Laravel… là xác sống đỉnh cao.”
Dữ liệu không biết nói dối:
- WordPress chiếm 43% thị phần website – và chạy bằng PHP
- Laravel là một trong những framework backend phổ biến nhất thế giới
- PHP 8.2 có JIT, typed properties, union types – tiến hoá mạnh mẽ
+----------------------+-------------------------+
| Nền tảng | Có dùng PHP? |
|----------------------|-------------------------|
| WordPress | ✅ Toàn bộ |
| Facebook (ban đầu) | ✅ HHVM từ PHP |
| Laravel, Magento | ✅ Framework PHP |
| Drupal, Joomla | ✅ CMS PHP |
| Shopify | ✅ Backend có PHP |
+----------------------+-------------------------+
➡️ PHP không cần hype – nó tồn tại lặng lẽ, ổn định và… được trả lương đều.
“PHP 8+ thực sự là bước tiến lớn. Với JIT, union types, named arguments – PHP giờ đây hoàn toàn có thể cạnh tranh với bất kỳ ngôn ngữ backend nào nếu triển khai đúng cách.”
– Taylor Otwell, Creator of Laravel
Vậy Khi Nào Nên Dùng PHP? Khi Nào Nên Tránh?
“PHP không dành cho mọi thứ. Nhưng nó vẫn tuyệt vời cho những thứ nên dùng nó.”
Dùng PHP khi:
PHP đặc biệt phù hợp với những website vừa và nhỏ như blog cá nhân, trang tin tức, trang giới thiệu doanh nghiệp hay các cửa hàng bán hàng trực tuyến vừa tầm. Lý do là vì PHP có thể triển khai nhanh, chi phí máy chủ thấp, dễ dàng tìm tài liệu hướng dẫn, và có vô số mã nguồn mở hỗ trợ (như WordPress, Joomla hay OpenCart). Với những người mới bắt đầu học backend hoặc freelancer cần tạo web trong thời gian ngắn, PHP cho phép bạn ra sản phẩm thực tế mà không cần đầu tư quá nhiều thời gian vào thiết lập phức tạp như các ngôn ngữ hiện đại khác.
Tránh PHP nếu:
Tuy PHP rất phù hợp cho web truyền thống, nhưng không phải là lựa chọn tối ưu cho mọi loại ứng dụng. Nếu bạn đang xây dựng các hệ thống real-time như ứng dụng chat, game sử dụng WebSocket hay nền tảng livestream, PHP sẽ không phải là công cụ lý tưởng – bởi nó không được thiết kế với tính chất bất đồng bộ (asynchronous) mạnh như Node.js hay Go. Tương tự, trong môi trường microservice, nơi hàng chục dịch vụ nhỏ phải phối hợp nhịp nhàng, sự thiếu linh hoạt trong kiến trúc module và khả năng tích hợp ngôn ngữ khác của PHP có thể khiến bạn tốn nhiều công sức hơn cần thiết. Cuối cùng, nếu đội ngũ của bạn đang làm việc với Rust, Go hoặc sử dụng hệ sinh thái cloud-native hiện đại, thì việc dùng PHP chỉ vì “quen tay” có thể là một bước lùi so với tiềm năng công nghệ hiện có.
➡️ Không có ngôn ngữ nào “chết”. Chỉ có người không biết… chọn đúng vũ khí cho đúng trận chiến. Chỉ có người không biết… chọn đúng vũ khí cho đúng trận chiến.
“PHP Chết” Là Một Câu Nói… Lười Suy Nghĩ
PHP có thể không hào nhoáng, nhưng nó thực dụng, rẻ, dễ xài và vẫn kiếm được tiền.
Nếu bạn làm web, học PHP không phải là lỗi thời. Nó là nền móng bạn nên biết.
- Muốn học nhanh, làm web luôn → PHP là lựa chọn hợp lý.
- Muốn hiểu OOP, framework → Laravel sẽ khiến bạn tôn trọng PHP hơn.
Đừng nghe người ta nói “PHP chết”. Hãy hỏi lại họ: “Trang web công ty bạn chạy bằng gì?” 😉
Ai nên học PHP?
- Bạn là sinh viên muốn học backend nhanh? PHP là lựa chọn dễ tiếp cận.
- Bạn là freelancer cần làm web cho khách hàng nhỏ? PHP build nhanh, chi phí thấp.
- Bạn làm việc với WordPress, Joomla, hoặc Laravel? PHP là ngôn ngữ bắt buộc.
Để học lập trình PHP bài bản, hãy tham gia khóa học Lập Trình Web Chuyên Nghiệp Với PHP LV1
Chúc bạn vui vẻ với PHP – người bạn cũ, ít nói, nhưng cực kỳ hữu dụng!
